pb5

เรื่องที่	Pb 5
ประเภท	Program base
ชื่อเรื่อง	ต้นทุนในการดูแลรักษาผู้ป่วยที่มีอาการสัมพันธ์กับโรคเอดส์ และ ผู้ป่วยโรคเอดส์ในโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข
ชื่อผู้แต่ง	สุคนธา คงศีล
ที่มา	รายงานการวิจัย, กองโรคเอดส์ กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข
ปีที่ทำ	ปีงบประมาณ 2531 ถึง ปีงบประมาณ 2534
บทคัดย่อ	การวิจัยเรื่อวต้นทุนในการดูแลรักษาผู้ที่มีอาการสัมดพันธ์กับโรคเอดส์และผู้ป่วยโรคเอดส์นี้ เป็นการศีกษาของกองโรคเอดส์ กรมควบคุมโรคติดต่อ กระทรวงสาธารณสุข โดยมีวัตถุประสวค์เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานด้านค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคเอดส์ สำหรับผู้บริหารในการตัดสินใจใช้ทรัพยากรที่มีอยู่จำกัดอย่างมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคเอดส์และปรับปรุงให้การดำเนินชีวิตของผู้ป่วยเอดส์ดีขึ้น การวิจัยนี้เป็นการวิเคราะห์องค์ประกอบของต้นทุนซึ่งประกอบด้วย 1) ต้นทุนที่ไม่ได้เก็บค่าบริการ โดยใช้ข้อมูลพื้นฐานจากกองโรงพยาบาลภูมิภาคตั้งแต่ปี 2531 - 2534 2.)ต้นทุนในการให้บริการทางการแพทย์ โดยรวบรวมรายงานการรักษาพยาบาลของผู้ป่วยในแต่ละโรงดพยาบาลตั้งแต่ปี 2531 - 2535 3.) ต้นทุนที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยและญาติโดยใช้แบบสอบถามสัมภาษณ์ผู้ป่วยและญาติ ซึ่งจะทำการเก็บข้อมูลดังกล่าวจากโรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไป จากการศึกษาพบว่า ต้นทุนที่ไม่ได้เก็บค่าบริการ (แรงงานและการดำเนินการ) เท่ากับ 341.19 บาทต่อวัน ผู้ป่วยใน (หรือเท่ากับ 13.65 เหรียญสกรัฐ : มูลค่าปี 2535) ต้นทุนในการให้บริการกางการแพทย์ (ตรวจวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการ การปฏิบัติการรักษา ยา) เท่ากับ 4,236.47 บาท/ราย (หรือเท่ากับ 169.46 เหรียญสหรัฐ : มูลค่าปี 2535) และต้นทุนที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยและญาติ เท่ากับ1,159.91 บาท/ราย (หรือ เท่ากับ 46.16 เหรียญสหรัฐ : มูลค่าปี 2535) เมื่อผนวกต้นทุนที่ไม่ได้เก็บค่าบริการเข้ากับต้นในการให้บริการทางการแพทย์จะได้ "ต้นทุนในการดูแลรักษาผู้ป่วย" หากนำต้นทุนเหล่านี้ กอปรกับกับข้อมูลทางระบาดวิทยาของโรคเอดส์ จะสามารถทำนายทรัพยากรที่จำเป็นจะต้องใช้ในการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคเอดส์ในอนาคตสำหรับต้นทุนที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยและญาติ จากการที่ผู้ป่วยเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลนั้น จะสะท้อนให้เห็นถึงผลกระทบต่อรายได้ปีของรานปีของผู้ป่วยและครอบครัว ดังนั้นผลจากการศึกษานี้จะแสดงให้เห็นถึงผลกระทบทางสังคมและเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นจากการแพร่ระบาดของโรคเอดส์ได้ส่วนหนึ่ง
วิธีการศึกษา	เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์ไปข้างหน้า (Perspective study) โดยศึกษา ณ จุดเวลาใดเวลาหนึ่ง(Cross sectional study) โดยการใช้แบบสอบถามสัมภาษณ์ผู้ป่วย/หรือญาติ ร่วมกับการศึกษาเชิงวิเคราะห์ย้อนไปข้างหลัง(Retrospective study) โดยเลือกศึกษาผู้ป่วยโรคเอดส์และผู้ป่วยที่มีอาการสัมพันธ์กับโรคเอดส์ทุกราย (ทั้งหญิงและชาย) ที่มารับบริการบำบัดรักษาในหอผู้ป่วยใน ในโรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไป สังกัดกองโรงพยาบาลภูมิภาค กระทรวงสาธารณสุข 26 แห่ง โดยวิเคราะห์เป็น ต้นทุนภายนอก(External cost) หรือต้นทุนที่เกิดกับผู้ป่วย และญาติในการรับบริการด้านการรักษาพยาบาล (เก็บข้อมูล 1 กพ.-31 สค. 2535 จาก 16 รพ.) ต้นทุนภายใน (Internal cost) คือต้นทุนที่ไม่ได้เก็บค่าบริการ(RSC : routine service cost) กับต้นทุนการให้บริการทางการแพทย์(medical care cost) จะได้ Hospital care cost ซึ่งใช้หลักการวิเคราะห์ทางเศรษฐศาสตร์ ในการประเมินต้นทุนและค่าใช้จ่าย(cost analysis) ที่เกิดขึ้น (การเก็บข้อมูล: RSC ใช้รายงาน 11 รง.5 ส่วน Medical care cost ใช้ Review medical record จาก 26 โรงพยาบาล รวม 204 ชุด ของปีงบ 2531-2535)
วิธีคิดค่าเสื่อมราคา	ไม่ได้นำค่าเสื่อมอาคารสิ่งก่อสร้างมาคำนวณ ค่าเสื่อมครุภัณฑ์ – ใช้ตามประมาลรัษำากร โดยกำหนดให้ครุภัณฑ์มีอายุการใช้งานประมาณ 5 ปี หรือ มีค่าเสื่อมราคา 20%ต่อปี
วิธีการกระจายต้นทุน	(ใช้จำนวนครั้งที่ผู้ป่วยแผนก/กลุ่มงานนั้นๆเข้ารับการบริการในหน่วยงานที่สนับสนุนแผนก/กลุ่มงานนั้นๆ ต่อจำนวนครั้งของการใช้บริการทั้งหมดของหน่วยงานที่สนับสนุนแผนก/กลุ่มงานนั้นๆ)
ผลการศึกษา

ตารางแสดงต้นทุนที่ไม่ได้เก็บค่าบริการต่อวันป่วยใน

	Routine Service Cost (Cost/day)
โรงพยาบาล	Labour cost	Operating cost	รวม
1.ลพบุรี	287	91	378
2.สิงห์บุรี	265	64	329
3.อินทร์บุรี	290	72	362
4.พระพุทธบาท	262	73	335
5.ตราด	208	74	282
6.นครนายก	178	97	275
7.มหาราชนครราชสีมา	197	120	317
8.สรรพสิทธิประสงค์	246	87	333
9. มหาสารคาม	208	70	278
10.นครพิงค์ เชียงใหม่	200	57	257
11.ลำพูน	248	64	312
12.ลำปาง	202	82	284
13.น่าน	203	70	273
14.เชียงรายประชานุเคราะห์	265	71	336
15.กำแพงเพชร	211	48	259
16.พิจิตร	196	45	241
17.บ้านโป่ง ราชบุรี	251	82	333
18.โพธาราม	274	71	345
19.พหลพลพยุหเสนา	189	88	277
20.นครปฐม	243	92	335
21.สมุทรสาคร	256	78	334
22.พระจอมเกล้า เพชรบุรี	248	70	318
23.ประจวบคีรีขันธ์	251	66	316
24.พังงา	487	284	771
25.วชิระ ภูเก็ต	317	130	447
26.สุไหง-โกลก	425	119	544

ตารางต้นทุนที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยและญาติผู้ป่วย* (มูลค่า ณ ปี 2535)

องค์ประกอบต้นทุน	เฉลี่ย(บาทต่อราย)
ต้นทุนที่ไม่ได้เก็บค่าบริการ (RSC)	341.25
ต้นทุนค่ายาและเวชภัณฑ์	2798.25
ต้นทุนการตรวจวินิจฉัย	1,438.25
ต้นทุนที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยและญาติผู้ป่วย	1,154.00

* ตารางสรุปขึ้นใหม่ เนื่องจากแต่ละตารางมีรายละเอียดมาก ไม่อาจรวบรวมมาทั้งหมด - ผู้รวบรวม

**(บาทต่อวันผู้ป่วยใน)

ตารางจำนวนผู้ป่วยโรคเอดส์ และผู้ที่มีอาการสัมพันธ์กับโรคเอดส์ แยกตามเพศและช่วงอายุ

ช่วงอายุ(ปี)	จำนวนผู้ป่วย(ราย)		จำนวนผู้ป่วย(ราย)			รวม(ราย)
	ชาย	%	หญิง	%			%
0-10	5	3%	6	15%	11		5%
11-20	2	1%	8	21%	10		5%
21-30	80	48%	18	46%	98		48%
31-40	57	35%	5	13%	62		30%
41-50	12	7%	1	3%	13		6%
51+	9	5%	1	3%	10		5%
รวม	165	100%	39	100%	204		100%