เรื่องที่ HB_The 4
ประเภท HOSPITAL BASE
ชื่อเรื่อง การศึกษาต้นทุนต่อหน่วยบริการของผู้ป่วยนอก แผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
ชื่อผู้แต่ง สุกัลยา คงสวัสดิ์
ที่มา วิทยานิพนธ์, ภาควิชาเวชศาสตร์ป้องกันและสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พ.ศ. 2534
ปีที่ทำ ปีงบประมาณ 2533 (1 ตุลาคม 2532 – 30 กันยายน 2533)
บทคัดย่อ การศึกษาต้นทุนต่อหน่วยบริการของผู้ป่วยนอกแผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ได้ทำการศึกษาในมุมมองของผู้ให้บริการโดยเก็บรวบรวมข้อมูลต้นทุนทั้ง 3 ประเภทได้แก่ต้นทุนค่าแรง ต้นทุนค่าวัสดุ และต้นทุนค่าลงทุน ซึ่งอาศัยการแบ่งหน่วยต้นทุนออกเป็น 3 หน่วยต้นทุน คือ หน่วยต้นทุนที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (Non -+ revenue producing cost centre :NRPCC) หน่วยต้นทุนที่ก่อให้เกิดรายได้ (Revenue producing cost centre : RPCC) และหน่วยต้นทุนที่ให้บริการผู้ป่วย (Patient service : PS) โดยเก็บข้อมูลในปีงบประมาณ 2533 ในการคำนวณหาต้นทุนทั้งหมดได้ใช้วิธีการจัดสรรต้นทุนแบบการใช้สมการพีชคณิตเส้นตรง (Simultaneous Equation method) มาแก้ปัญหาการกระจายต้นทุนในระหว่างหน่วยงาน

ผลการศึกษาพบว่าในแผนกอายุรกรรมตึกผู้ป่วยนอกมีอัตราส่วนของต้นทุน ค่าแรง : ค่าวัสดุ : ค่าลงทุน = 59 :28 : 13 แต่เมื่อทำการกระจายต้นทุนโดยสมการดพีชคณิตเส้นตรงแล้วจะพบว่าอัตราส่วนของต้นทุน ค่าแรง : ค่าวัสดุ : ค่าลงทุน = 10 : 80 : 10 ต้นทุนที่ไม่ได้เรียกเก็บค่าบริการ (Routine service cost ) และต้นทุนที่เรียกเก็บค่าบริการเท่ากับ 36 % และ 64 % ตามลำดับ ต้นทุนต่อหน่วยบริการผู้ป่วยนอกในแผนกอายุรกรรมโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เท่ากับ 253 บาท โดยที่ต้นทุนต่อหน่วยบริการของคลีนิคอายุรกรรมทั่วไป คลินิคอายุรกรรมโรคผิวหนัง และคลินิคอายุรกรรมเฉพาะโรคเท่ากับ 266, 217, และ 251 บาทตามลำดับ

วิธีการศึกษา เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาระยะยาว(Longitudinal descriptive study) โดยทำการศึกษาต้นทุนต่อหน่วยบริการของผู้ป่วยนอกในแผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ทำการเก็บข้อมูลย้อนหลังในปีงบประมาณ 2533 (1 ตุลาคม 2532 – 30 กันยายน 2533) รวมระยะเวลาศึกษาทั้งสิ้น 1 ปี สำหรับเกณฑ์การจัดสรรต้นทุนที่มีข้อมูลไม่สมบูรณ์จะทำการเก็บข้อมูลไปข้างหน้า ในมุมมองของผู้ให้บริการ โดยมีขั้นตอนคือ
  1. จัดแบ่งหน่วยงานออกเป็นหน่วยงานต้นทุน
  2. หาต้นทุนรวมโดยตรงของแต่ละหน่วยงาน
  3. หาสัดส่วนในการจัดสรต้นทุนทางอ้อม
  4. หาต้นทุนทั้งหมดของการให้บริการผู้ป่วยนอก ในแผนกอายุรกรรมโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
  5. หาต้นทุนต่อหน่วยบริการ ของการให้บริการผู้ป่วยนอกในแผนกอายุรกรรม
วิธีคิดค่าเสื่อมราคา ค่าเสื่อมราคาครุภัณฑ์และสิ่งก่อสร้างทุกชนิดคิดค่าเสื่อมราคาแบบเส้นตรง(Straight-line method) อายุการใช้งานครุภัณฑ์ทุกชนิดใช้เกณฑ์การคิดค่าเสื่อมราคาจาก Estimated useful lives of depreciable hospital assets, 1978 ส่วนสิ่งก่อสร้างคิดค่าเสื่อมราคา 20 ปี รวมทั้งสิ่งก่อสร้างเพิ่มเติมด้วย ค่าเสื่อมครุภัณฑ์สำนักงาน ใช้อายุงาน 15 ปี โดยการคิดค่าเสื่อมราคาคิดเฉพาะครุภัณฑ์ที่ประมาณอายุการใช้งานได้ ครุภัณฑ์เก่าที่ย้ายมาจากตึกจักรพงษ์ หรือตามแผนกต่างๆที่ไม่ใช้ของตึก ภปร. ไม่ได้นำมาคิด
วิธีการกระจายต้นทุน เมื่อได้ต้นทุนรวมโดยตรงและเกณฑ์ในการกระจายต้นทุนของแต่ละหน่วยงานแล้วก็ใช้วิธีการจัดสรรแบบเส้นตรง (Simultaneous equation method) เพื่อหาต้นทุนรวมทางอ้อม
ผลการศึกษา  

สัดส่วนค่าแรง ต่อ ค่าวัสดุ ต่อ ค่าลงทุน, ต้นทุนต่อหน่วยบริการ. จำนวนหน่วยบริการของหน่วยงาน, วันป่วยเฉลี่ย

ตารางแสดงจำนวนและร้อยละของต้นทุนส่วนต่าง ๆ ในแผนกอายุรกรรมโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ปีงบประมาณ 2533

ต้นทุนรวมโดยตรง ต้นทุนค่าแรง ต้นทุนค่าวัสดุ ต้นทุนค่าลงทุน
(Labour Cost) (Material Cost) (Capital Cost)

10,391,197.71

6,137,663.72

2,945,796.29

1,307,733.70

100%

59%

28%

12.60%

ตารางแสดงร้อยละของต้นทุนรวมโดยตรงจำแนกตามคลีนิคในแผนกอายุรกรรมในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ในปีงบประมาณ 2533

ต้นทุนรวมโดยตรง ร้อยละ
1.อายุรกรรมทั่วไป

4,617,558.61

44.44

2.อายุรกรรมผิวหนัง

2,120,897.70

20.41

3.อายุรกรรมเฉพาะโรค

36,527,743.39

35.15

รวม

10,391,199.70

100

ตารางแสดงต้นทุนต่อหน่วยบริการกจำแนกตามคลีนิคผู้ป่วยในแผนกอายุรกรรมโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ปีงบประมาณ 2533

กลุ่มหน่วยงาน

CC+MC+LC

CC+MC

MC

OPD visit

อายุรกรรมทั่วไป

265.59

235.55

208.05

104,898

อายุรกรรมผิวหนัง

217.23

199.98

181.21

31,971

อายุรกรรมเฉพาะโรค

250.86

228.34

206.54

65,078

เฉลี่ย

253.19

227.6

203.32

home.gif (2465 bytes)